Samen de helft minder spuiten met de rijenspuit

Doel

Het doel van Samen de helft minder spuiten (sms) is het breed stimuleren van nieuwe precisietechnieken, zoals GPS-gestuurd rijpaden uitzetten (en zaaien / bemesten), rijenspuiten en cameragestuurd schoffelen.

Uitvoering

Van het betreffende Praktijknetwerk zijn in 2014 en 2015 verslagen gemaakt, die ingaan op de voordelen van rijenspuiten als zodanig en de ontwikkeling en afstelling van de verbrede, GPS-gestuurde rijenspuit. Vanaf 2015 is de focus gericht op de planmatige aanpak van de opeenvolging van de werkzaamheden in de suikerbietenteelt gedurende het seizoen: machines controleren (incl. GPS-afstelling), rijpaden uitzetten, zaaien, rijenspuiten en schoffelen. Ook de kosten van rijenspuiten (met schoffelen/ aanaarden) t.o.v. volveldsspuiten kregen aandacht. Tijdens de uitvoering van het project ‘Verder met kennis vanuit de praktijknetwerken!’ heeft jaarlijks een training plaatsgevonden in de afstelling van de GPS-apparatuur op de trekker om daarmee te komen tot het uitzetten van rechte rijpaden als start voor de seizoenswerkzaamheden. Tijdens de demonstraties en vele flitsbijeenkomsten bij akkerbouwers in de Veenkoloniën zijn er allerlei incidentele veldverkenningen uitgevoerd, zoals het rijenspuiten en/ of schoffelen op verschillende grondsoorten, onder extra droge of juist extra natte omstandigheden en schoffelen met cameragestuurde gewasherkenning in de schemering; het vroeg, of juist niet vroeg cameragestuurd schoffelen; het schoffelen voor en/of juist na het rijenspuiten, en/ of allebei; het rijenspuiten met ‘de helft’ en/of met ‘de helft van de helft’van de geadviseerde herbiciden; het monitoren van de kwaliteit van de oogst na het laten staan van grote onkruiden (m.n. kamille); het werken met extra brede rijsporen (over een rij heen) bij het cameragestuurd schoffelen; en het al dan niet gebruiken van de vingerwieders bij het cameragestuurd schoffelen. Daarnaast zijn er meerdere scenarioverkenningen gedaan met oogstresultaat- en kostenvergelijking tussen (alleen) volveldspuiten, dan wel dit geheel of gedeeltelijk te vervangen door cameragestuurd schoffelen (biologisch) of een combinatie van rijenspuiten en schoffelen (geïntegreerde teelt). Precisie- landbouw Samen de helft minder spuiten foto: Monica Commandeur 30 Eindbrochure Verder met kennis vanuit de Praktijknetwerken

Advies

Om vrijwel alle denkbare redenen en m.n. ook voor het behoud van de kwaliteit van de bodem is het belangrijk dat akkerbouwers een systematisch plan maken voor hun seizoenswerkzaamheden in de teelt van suikerbieten (en aardappel- en andere teelten) en zorgen voor rechte rijsporen. Bovendien is tijdig afspraken maken met de loonwerker belangrijk als zij gebruik willen maken van zijn diensten, bijvoorbeeld voor GPS-gestuurd zaaien, rijenspuiten en/of cameragestuurd schoffelen. Voor de meeste akkerbouwers is een investering in een GPS-gestuurde rijenspuit weinig zinvol. Het in gebruik nemen van het werktuig vergt veel afstelling en het werktuig wordt relatief weinig gebruikt. Dit is typisch een werktuig voor een loonwerker. Loonwerkers zouden daarom gestimuleerd moeten worden om (GPS-gestuurde) rijenspuiten aan te schaffen om hun diensten daarmee te verbreden. Het uitvoeren van schoffelwerk luistert vrij nauw: er kan het best vroeg mee worden begonnen, zodat er eenmaal vóór en eenmaal na het rijenspuiten wordt geschoffeld. Tweemaal rijenspuiten (na 2 à 3 maal volveldsspuiten) is meestal voldoende. Als de akkerbouwer het rijenspuiten (en het schoffelen) door de loonwerker wil laten doen, dan is het belangrijk om van tevoren een goede planning te bespreken, zodat de loonwerker zijn werk daarop aansluitend kan indelen. Voor biologidsche akkerbouwers is de eigen aanschaf van een (cameragestuurd) schoffeltuig een goede overweging, omdat er veel vaker moet worden geschoffeld dan in de geïntegreerde en gangbare teelt en omdat het moment van schoffelen telkens vrij nauw luistert. Cameragestuurd schoffelen moet vooral rustig beginnen om snel fouten in de afstelling te herstellen. Opmerkingen In tegenstelling tot de mechanische onderdelen is de voorjaarsvoorbereiding van de GPS-afstelling van trekkers en landbouwwerktuigen geen klus die akkerbouwers eenvoudig in hun eentje kunnen uitvoeren. Er blijken (nog) vaak onvoorziene complicaties. Het jaarlijks aan het eind van de winter organiseren van een GPS-afsteldag met een groep collega’s (al dan niet als training onder leiding van een GPS-expert) wordt aanbevolen. Bij akkerbouwers die geen goede seizoensplanning hebben gemaakt en/of het zaaien met een ander GPS-systeem (of zonder GPS) hebben gedaan, is de loonwerker al gauw zo’n 20 minuten (of meer) extra kwijt bij het begin van de werkzaamheden om de werktuigen goed af te stellen. Dit geldt zowel voor het rijenspuiten als voor het cameragestuurde schoffelen. Door de camerasturing direct op het gewas kunnen soms kleine afwijkingen in de GPS-afstelling op de trekker worden gecorrigeerd.

Aanbeveling

In geen enkele scenarioverkenning blijkt doorgaan met volveldsspuiten (m.b.v. eigen werktuigen) er beter uit te komen dan (via ingehuurd loonwerk) het rijenspuiten en/of schoffelen; noch voor wat betreft de gewaskwaliteit, noch voor wat betreft de kosten. Bovendien levert rijenspuiten een aanzienlijke besparing op (‘de helft’) van het middelengebruik. Het is dus altijd aan te bevelen. Het blijkt dat akkerbouwers die overwegen om de loonwerker te laten langskomen voor rijenspuiten en/of cameragestuurd schoffelen graag meerdere keren een velddemonstratie willen zien, o.a. ter bevestiging van hun overtuiging, dat zij de juiste beslissing hebben genomen.

Impact op de sector

Door de voortdurend stijgende kosten van herbiciden en de beperkende regelgeving voor het gebruik (en de maatschappelijke weerstand ertegen) zullen technieken voor rechte sporen, rijenspuiten en cameragestuurd schoffelen een sterke vlucht nemen. Vooralsnog is het werken met bijv. drones nog niet ver genoeg gevorderd om een alternatief te bieden.