Duurzaam elektrisch beregenen

Doel

Het doel van ‘Duurzaam elektrisch beregenen’ is de demonstratie van de werking in de praktijk van een compleet systeem van duurzaam elektrisch beregenen bestaande uit een grondpomp (bron), ingegraven PVC-buizen en met zonnepanelen voor de energievoorziening en is uitgebreid naar verkenningen met oppervlaktewater beregening bij langeafstandsenergietransport. Tijdens de demonstratie richten wij ons op het enthousiasmeren van collega’s om ook te investeren in duurzame beregening, aan de hand van onze ervaring.

Uitvoering

Op het akkerbouwbedrijf H.J. Luth in Wedde (Veenkoloniën) was in 2015 al een bron geslagen vanwaar het water ondergronds via pvc buizen wordt getransporteerd naar aansluitpunten voor de haspel in het veld (zie ook: www. innovatieveenkolonien.nl). Vanaf de haspel kan elk perceel op het bedrijf worden beregend, met minder bodembeschadiging over de lange afstanden. Jaarlijks wordt er op het bedrijf 2-4 keer elektrisch beregend op 36 ha, waarbij er 25 mm per keer wordt gegeven. Van het betreffende Praktijknetwerk zijn in 2015 verslagen gemaakt, die met name ingaan op het behoud van de bodemstructuur en de vermindering van de bodembeschadiging door het ingraven van PVC buizen, de vermindering van de uitstoot van broeikasgassen en de kostenvergelijking met het gebruik van diesel voor de pomp. In 2017 zijn er zonnepanelen aangelegd op een dak op het zuiden, waarmee ook stroom aan het elektriciteitsnet wordt geleverd – en van wordt afgenomen als dat nodig is. De opzet was, dat het (gesaldeerde) stroomverbruik ongeveer gelijk is aan de opgewekte hoeveelheid. Daarmee is het systeem compleet duurzaam. De grondpomp kan op afstand worden aan- en uitgezet via een applicatie op de smartphone. De opstelling van het systeem als boerenwerkdemonstratie was doorlopend zichbaar gedurende de zomers tijdens de projectuitvoering, waarbij er regelmatig is beregend. Er zijn in elke zomer diverse flitsbijeenkomsten gehouden met geïnteresseerden om de ervaringen te bespreken. Vochtvoorziening Duurzaam elektrisch beregenen

Advies

Het systeem met de grondpomp werkt goed en betrouwbaar. De ingegraven buizen hinderen de veldwerkzaamheden niet en hebben minder effect op de bodem dan systemen met slangen of buizen, die bovenop de bodem worden gelegd. Bij nader inzien zijn de aansluitpunten voor de haspel in het veld niet helemaal op de juiste plek gemaakt. Dat luistert kennelijk nogal nauw. Het op afstand aan- en uitzetten van de pomp is een groot gemak. Het gebruik van een grondwaterbron kan beperkend zijn bij zeer lage grondwaterstand. Soms is het echter de enige mogelijkheid vanwege verbod op het gebruik van oppervlaktewater i.v.m. bruinrot. Bij gebruik van oppervlaktewater is het soms noodzakelijk dat de stroomvoorziening over lange afstand moet worden gerealiseerd. De (gesaldeerde) energievoorziening met de zonnepanelen blijkt aan de krappe kant, vanwege de noodzaak tot veel beregenen gedurende de droge zomer. Overdag is er sprake van pieklevering, die de stroomafnemer kan belasten. Er wordt overwogen om extra zonnepanelen te plaatsen gericht naar het westen om meer spreiding over de dag te krijgen in de energieopwekking.

Opmerkingen

Er is tevens gedemonstreerd met een duurzaam systeem van beregenen met oppervlaktewater. Daarbij is het gebruik van een speciale stroomkabel verkend, die is ontwikkeld om de energie over lange afstanden te transporteren. Het blijkt dat de collega’s die overwegen om zelf ook te investeren in een soortgelijk systeem van duurzame energievoorziening graag meerdere keren langskomen met hun vragen, alsvorens hun beslissingen te nemen over hun eigen systeem van zonnecollectoren en waterbenutting.

Aanbevelingen

Duurzaam elektrisch beregenen kan zowel interessant zijn voor individuele bedrijven als voor samenwerking tussen naast elkaar liggende bedrijven. In dit duurzame systeem is er geen verkenning gedaan naar de mogelijkheid van toediening van meststoffen tijdens de beregening. Dat zou een interessante aanvulling kunnen zijn. In dit duurzame systeem ontbreekt nog de beslissingshulp over de beregening op basis van bijv. een beregeningssignaal (smartphone-app), of een rechtstreeks bodemvochtmetingssysteem. Het wordt aanbevolen om de aanvullende investering in die innovatie te overwegen.

Impact op de sector

Gedurende de projectperiode zijn er twee bedrijven geweest die rechtstreeks naar aanleiding van de demonstraties op dit bedrijf hebben geïnvesteerd in een soortgelijk duurzaam beregeningssysteem op hun eigen bedrijf. Daarnaast is dit bedrijf in bespreking met een buurman om samen in een soortgelijk systeem te investeren, dat de akkers van hen beiden kan beregenen die wat verder weg liggen. Van de impact op de sector wordt veel verwacht; zowel van het navolgen van de investering in de duurzame energievoorziening m.b.v. zonnepanelen, als van de combinatie van het gebruik van een grondwaterpomp en ingegraven PVC-buizen voor het beregeningssysteem, waardoor de bodem wordt ontzien. De mogelijkheid van energietransport over lange afstanden via dunnere kabels dan voorheen geeft bovendien extra flexibiliteit in het gebruik met zowel grond- als oppervlaktewater.